Có tới 36% Lãnh đạo khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn (KSNK) chưa được đào tạo về KSNK, trong đó chủ yếu là ở BV tuyến huyện, khu vực miền núi…; 79,1% nhân viên KSNK chưa được đào tạo cơ bản về KSNK và hầu hết các BV chưa bảo đảm một nhân viên giám sát trên 150 giường bệnh..Đây là thông tin được đưa ra tại buổi khởi động chương trình hợp tác giữa Bộ Y tế, Cục quản lý Khám, chữa bệnh với Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) trong lĩnh vực kiểm soát nhiễm khuẩn vừa được tổ chức tại Hà Nội.
BS.CKII. Hoàng Văn Thành – Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh
BS CK II Hoàng Văn Thành, Phó Cục trưởng Cục quản lý Khám, chữa bệnh cho biết, nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV) hay còn gọi là nhiễm khuẩn liên quan đến chăm sóc y tế là một trong những thách thức và mối quan tâm hàng đầu trên toàn thế giới. NKBV đã và đang là gánh nặng cho người bệnh (NB), các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh (KBCB) trên toàn cầu, đặc biệt ở các nước chậm phát triển và đang phát triển do làm tăng tỷ lệ mắc bệnh, tỷ lệ tử vong, kéo dài thời gian nằm viện, tăng sử dụng kháng sinh, tăng đề kháng kháng sinh của vi khuẩn và tăng chi phí điều trị.
Tại Việt Nam, nghiên cứu cắt ngang của Bộ Y tế (2005) trên 9.345 người bệnh của 10 bệnh viện cho thấy tỷ lệ NKBV 5,8% và viêm phổi bệnh viện chiếm 55,4%. Cũng thời gian này một nghiên cứu cắt ngang khác của Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh trên tất cả các BV công lập cho thấy tỷ lệ NKBV là 6,4%, trong đó viêm phổi đứng hàng đầu chiếm đến 54,3%, kế đến là nhiễm khuẩn tiết niệu (12,3%), nhiễm khuẩn vết mổ và nhiễm khuẩn huyết tương đương nhau (10%).
Trong thời gian qua, Bộ Y tế đã đưa KSNK là một ưu tiên của ngành y tế.Nhiều chính sách đã ban hành nhằm tăng cường năng lực KSNK như thiết lập hệ thống tổ chức KSNK từ trung ương đến các bệnh viện; tăng cường sự phối hợp giữa y tế dự phòng và hệ điều trị trong phòng chống dịch bệnh;tăng cường chất lượng quản lý khám bệnh, chữa bệnh,… Cả nước đã có 611 cơ sở khám bệnh chữa bệnh trong toàn quốc ký cam kết tham gia chiến dịch “Bảo vệ sự sống hãy vệ sinh tay”; 668 cơ sở cơ sở khám bệnh chữa bệnh ký cam kết thực hiện phong trào “Bệnh viện vệ sinh”….
Mặc dù vậy công tác KSNK vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn. Không ít lãnh đạo bệnh viện chưa thật sự hiểu hết vai trò, tầm quan trọng của công tác KSNK, do vậy, đầu tư cho hoạt động KSNK cũng như chính sách ưu đãi, thu hút những người làm công tác KSNK chưa phù hợp để họ yên tâm công tác và cống hiến tâm huyết cho ngành. Một số bệnh viện đưa ra hình thức kỷ luật cho nhân viên y tế bằng cách điều chuyển về làm việc tại khoa KSNK.
Kiểm tra bệnh viện tại bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên
Trong khi đó, hệ thống tổ chức KSNK tại các cơ sở khám bệnh chữa bệnh chưa hoàn thiện: Cả nước còn 8,9% bệnh viện chưa thành lập Hội đồng KSNK, 15,1% BV chưa có mạng lưới KSNK; 20,8% BV có số giường bệnh >150 chưa thành lập khoa KSNK; 33% BV đã thành lập khoa KSNK nhưng chưa bổ nhiệm Trưởng khoa KSNK; gần 20% Lãnh đạo khoa/tổ KSNK có trình độ cao đẳng, trung cấp và sơ học. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác KSNK chưa được quan tâm đầu tư đúng mức: 39,7% BV không có đủ tối thiểu 1 buồng cách ly đúng quy định ở các khoa lâm sàng; 46,5% BV không có đơn vị tiệt khuẩn tập trung đạt chuẩn. Đặc biệt, nhân lực KSNK còn thiếu và yếu, đa số nhân viên phụ trách công tác giám sát NKBV chưa được đào tạo thực hiện giám sát chuyên trách; 49,1% nhân viên mạng lưới KSNK chưa được đào tạo về KSNK. Tại các cơ sở đào đạo chưa có hệ thống và chương trình đào tạo KSNK trong các trường thuộc khối ngành khoa học sức khỏe; chưa có giáo trình quốc gia chuẩn để đào tạo KSNK; chưa xây dựng được trung tâm đào tạo chuẩn tại 3 miền cũng như lực lượng giáo viên chuyên ngành giúp cho công tác đào tạo KSNK….
Tại buổi lễ khởi động hợp tác giữa Bộ Y tế, Cục quản lý Khám, chữa bệnh Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đã cam kết hỗ trợ ngành y tế trong lĩnh vực kiểm soát nhiễm khuẩn. Theo đó trong năm 2016, CDC sẽ hỗ trợ nâng cao năng lực cho cán bộ phụ trách công tác KSNK cho 6 bệnh viện Việt Nam tại Singapo; Tổ chức tham quan học tập mô hình KSNK, các chính sách KSNK tại nước phát triển cho các nhà quản lý; Bổ sung và hoàn thiện các chính sách, văn bản quy phạm pháp luật, quy trình kỹ thuật và các tài liệu chuyên môn về KSNK; Xây dựng và ban hành các quy trình chuyên môn kỹ thuật thực hành KSNK….
Đại diện CDC cũng đánh giá cao cam kết của lãnh đạo Bộ Y tế trong việc ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở khám bệnh chữa bệnh giai đoạn 2016 và 2020 cũng như Quyết định thành lập Hội đồng chuyên môn tư vấn, xây dựng chính sách, tài liệu chuyên môn về KSNK trong các cơ sở khám bệnh chữa bệnh.
Theo BS CK II Hoàng Văn Thành, Phó Cục trưởng Cục quản lý Khám, chữa bệnh trong giai đoạn 2016- 2020 ngành y tế sẽ tập trung nâng cao năng lực kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh nhằm tăng cường chất lượng khám bệnh, chữa bệnh, bảo đảm an toàn cho người bệnh, nhân viên y tế và cộng đồng.